Karı ve kocanın sağ oldukları durumda evlenmeyi sona erdiren normal hal boşanmadır. Bu bakımdan boşanmayı, eşler hayattayken, kanunda öngörülmüş olan bir sebebe dayanarak, birinin açacağı dava sonucunda evlilik birliğine hakim kararı ile son verilmesi olarak tanımlayabiliriz.
Boşanma davası nasıl açılır?
Türk Medeni Kanunu (TMK) Md. 162/I’e göre, «Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir».
Boşanma davasında çocuk varsa ne işlemler olur?
Medeni Kanun 336/ III’e göre, boşanma halinde, hâkim velayeti ana babadan birine verecektir.
TMK m. 336/ II hükmüne dayanarak hâkim, çocuğun yararını gözeterek velayeti eşlerden birine verebileceği gibi düzenlemenin zıt anlamını dikkate alarak, velayetin eşler tarafından birlikte kullanılmasına devam edilmesi yönünde de karar verebilir.
TMK m. 183 hükmü gereği, boşanma sonrası velayet kendisine verilen tarafın ölümü, kısıtlanması veya velayet hakkının elinden alınması halinde, velayet sağ kalan tarafa kendiliğinden geçmez; diğer tarafın velayet hakkına sahip olabilmek için, hâkimden verdiği kararı değiştirmesini talep etmesi gerekir.
Boşanma davalarında velayet, nafaka ve tazminat işlemleri nasıl olur?
Mahkeme boşanma ya da ayrılık davası açılınca, talep olmasa dahi sizin ve çocukların barınması (evin ve eşyaları dava sonuna kadar kimin kullanacağı), geçinmesi (tedbir nafakası), çocukların geçici velayetinin dava sonuna kadar kimde kalacağı, diğer eşin çocuklarla görüşmesi gibi konularda geçici düzenlemeler yapar.
Boşanmadan sonra çocukların velayetinin kimde kalacağına hâkim çocukların menfaatini göz önünde bulundurarak karar verir. Hâkim bu kararı verir iken mahkeme uzmanlarından anne, baba ve çocuklarla görüşerek bir rapor hazırlamalarını isteyebilir.
Hâkim; çocuğun ihtiyaçlarını, anne babanın mali ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak velayet verilmeyen ebeveynin velayeti alan ebeveyne çocuk için iştirak nafakası ödemesine karar verir. Nafaka hükmedildikten sonra sizin mali durumunuzdaki değişiklik, çocuğun ihtiyaçlarındaki artış, paranın alım gücünün düşmesi vs. gibi sebeplerle hükmedilen nafakanın artırılması talep edilebilir.
Boşanma sonunda yoksulluğa düşecek olmanız ve kusurunuzun eşinizden ağır olmaması halinde, talebiniz üzerine boşanmadan sonra eski eşinizin size yoksulluk nafakası ödemesine karar verilebilir. Bu nafaka mahkeme tarafından kaldırılmadıkça devam eder. Değişen şartlara göre ileride dava açarak nafaka miktarının artırılmasını talep edebileceğiniz gibi eski eşiniz de şartlarda değişiklik olduğu iddiası ile nafakanın kaldırılması dava edilebilir.
Çalışıyor olsanız dahi, boşanmadan sonra yaşam standardınız evlilik sırasındaki standardın çok altına düşecek, evlilik sırasındaki durumunuza göre oldukça yoksullaşacaksanız, bu durumda da yoksulluk nafakası bağlanabilir.
Eşinize karşı açtığınız boşanma davasında eşinizin kusurlu olması ve sizin de kusursuz ya da en azından eşinizden daha az kusurlu olmanız şartı ile evlilik içinde mevcut ya da beklenen menfaatleriniz zedelendiği gerekçesi ile maddi tazminat isteyebilirsiniz. Örneğin boşanma ile birlikte eşinizin maddi desteğinden yoksun kalacak olmanız bir maddi tazminat talebi gerekçesidir.
Eşinizin boşanmaya sebebiyet veren davranışlarından dolayı kişilik haklarınızın zarara uğradığı gerekçesi ile manevi tazminat isteyebilirsiniz. Örneğin eşiniz sizi aldattı, şiddet uyguladı ise vs. manevi tazminatı da boşanma davası ile birlikte harç ödemeden talep edebilirsiniz.
Boşanma sebepleri nelerdir?
* Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir.
* Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir.
* Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.
* Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir.
*Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.
* Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir. Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır.
